مقایسه سه روش ارزیابی دائمی موجودیها :

انتخاب روش ارزیابی موجودیها اثر قابل ملاحظه ای بر بهای تمام شده کالای فروش رفته وسودناخالص دراد لذا برای مدیرانی که روشی  راانتخاب می کنند ، درصورت تمایل می توانند آنرا عوض کنند اما یکی از اصول بنیادی مفاهیم حسابداری رعایت یکنواختی یا ثبات رویه است واز وقوع تغییر روش کلررر وبی دلیل جهت تغییر درسود آوری جلوگیری به عمل می آور اما نقاط قوت وضعف هر روش قیمت گذاری یا ارزیابی چیست ؟

مقایسه سه روش ارزیابی دائمی  موجودیها :‌

محاسبه سود ناخالص

سیستم ارزیابی دائمی موجودیها
Lifo     میانگین     Fifo     
۸۰۰     ۸۰۰     ۸۰۰     فروش (فرض )
۴۲۰۰     ۳۷/۴۱۳۳     ۴۱۰۰     کسر : بهای تمام شده کالای فروش رفته
۳۸۰۰     ۶۳/۳۸۶۶     ۳۹۰۰     سودناخالص
۳۴۰۰     ۷/۳۴۶۶     ۳۵۰۰     موجودی پایان دوره


سیستم ارزیابی دائمی موجودیها
Lifo     میانگین     Fifo     
۸۰۰۰     ۸۰۰     ۸۰۰     فروش
۲۰۰۰     ۲۰۰۰     ۲۰۰     موجودی اول دوره
۵۶۰۰     ۵۶۰۰     ۵۶۰۰     خریدهای فروردین ماه
۳۰۵۰     ۱۳/۳۲۵۷     ۳۵۰۰     موجودی پایان فروردین
۴۵۵۰     ۸۷/۴۳۴۲     ۴۱۰۰     سودناخالص

مزیتها ومعایب شناسایی ویژه :

مزیت ویژه این روش اینست که تطابق (مقابله ) صحیح اقلام بهای تمام شده با درآمد مربوط را امکان پذیر می سازد . نقطه ضعف مهم آن نیز فراهم آوردن امکان اعمال نفوذ بر رقم سود ناخالص برای مدیریت است . زیرا هنگام فروش ، مدیریت می تواند به اقتضاءوبرمبنای سود مورد نظر رقم بهای تمام شده دلخواه را انتخاب کند بعلاوه اجرای این روش دربسیاری از واحدهای تجاری ـ تولیدی بااشکال مواجه شده واز این رو ، موارد استفاده آن تنها به محصولات گرانبها ومنحصر به فرد محدود گردیده است .

مزیتها ومعایب روش fifo:

کاربرد این روش که متداولترین روش ارزیابی موجودیهاست بسیار آسان است . گردش اقلام بهای تمام شده دراین روش ، معمولاً با گردش فیزیکی اقلام موجودیها مطابقت می کند وموجب  ارزیابی موجودیهای آخر دوره با قیمت های نزدیک بجاری می شود . ضمناً اجرای این روش در دوره هایی که قیمتها در حال افزایش است موجب ایجاد سودناخالص بیشتر می شود . علیرغم مزایای فوق سود بیشتر موجبات مالیات بردرآمد بیشتر را فراهم می آورد ودرآمدهای جاری با اقلام بهای تمام شده نسبتاً قدیمی مقایسه می شود ودرنتیجه کارایی وسودآوری بیش از واقع نشان داده می شود ضمن اینکه برای جایگزینی اقلام موجودیها بهای بیشتری نیز باید پرداخت گردد. تطابق (مقایسه ) اقلام بهای تمام شده قدیمی با درآمدهای جاری موجب ایجاد سودناشی از نگهداری موجودیها می شود که به نوبه خود باعث نشان دادن قدرت سود آوری بیش از واقع و احتمالاً گمراهی گروههای ذینفع می شود .

مزایا ومعایب lifo:‌

مزیت عمده این روش این است که در دوره افزایش قیمتها ،‌سود ناخالص به میزان کمتر محاسبه ومالیات بردرآمد کمتری پرداخت می گردد که موجب بهبود وضعیت نقدینگی وگردش وجوه نقد می شود ضمناً درآمد جاری را با اقلام بهای تمام شده نزدیک به قیمتهای جاری مقایسه ومقابله ودرنتیجه سودناخالص نیز سود آوری تجاری رابهتر نشان می دهد اما اگر این روش در چند دوره مالی متوالی به کار برده شود اقلام موجودیهای منعکس در ترازنامه با ارزش به مراتب کمتر از قیمتهای جاری (درموقع افزایش قیمتها ) نشان داده می شود زیرا برمبنای اقلام بهای تمام شده قدیمی ونسبتاً ارزان (که موجب پائین آمدن غیر عادی بهای تمام شده کالای فروش رفته است ) محاسبه وارزیابی شده است وافزایش سود غیر معقولی را موجب خواهد شد. در دوره هایی که قیمت ها درحال افزایش باشد برای روش lifo موجب محاسبه سود ناخالص کمتر در مقایسه با روش fifo می شود گرچه سود کمتر موجب پرداخت مالیات کمتری می گردد اما سود هر سهم ارائه تصویری نادرست از قدرت سود آوری شرکت یا واحد تجاری را موجب می شود لذا است که مسئولین کشورهای صنعتی شرکتها را مقید کرده تاجهت مقاصد مالیاتی درصورت استفاده از lifo ،‌آن را در محاسبه سود ناخالص به منظور گزارشگری مالی نیز بکار برند .

مزایا ومعایب میانگین موزون ومتحرک :‌

این روش ها که به ترتیب درسیستمهای ارزیابی ادواری ودائمی موجودیها به کار می رود درمقایسه به روش lifo،‌در برخی از کشورهای صنعتی کمتر متداول است زیرا کلیه نقاط ضعف در روش fifo , lifo را داراست درحالیکه مزیت عمده ای نیز ندارد . درصورت اجرای این روش ، سودناخالص وموجودیهای آخر دوره هیچ یک باقیمتهای جاری یا قیمتهای نزدیک به آن محاسبه نمی شود .

حفاظت وایمنی انبارها :

امروزه حوادث برای صنایع ضایعاتی بس گران از لحاظ مالی وجانی می آفریند وکوتاهی  وقصور در ایجاد محیط مناسیب وبی خطر برای پرسنل دری غیر قابل بخشش می باشد جنبه های عملی وذهنی جلوگیری از حوادث با  هم مرتبط هستند . حوادث می تواند موجب صدمات بدنی به نیروی انسانی ،‌منابع تولیدی وهمچنین ناراحتی های فکری وذهنی گردد جهت نیل به موفقیت درجهت جلوگیری از حوادث وصدمات وخطرات ناشی از آن باید به نکاتی خاص توجه نمود وچند اصل عمدة‌زیر را درنظر داشت . این اصول عبارتند ازاینکه :‌
۱) این حقیقت را بایدپذیرفت که هزینه ها وصرف وجوه د رامور جلوگیری از حوادث گرچه جنبه محسوس دارد اما اگر  درست هزینه شوند سودی غیرمحسوس وحتی گاهاً محسوس آن هم بیشتر در بلند مدت عاید سازمان می نماید هزینه های مصروفه  در امر تهیه وسایل حفاظتی مثل تهویه ، روشنایی یا حفاظ دستگاهها وتجهیزات کار یا سروصداگیرو… از ضروریات کار بوده و برای کار سودمند می باشد.
۲) کلیه اعضاء چه کارمندان چه کارگران وچه مدیریت بایداز برنامه های ایمنی  وحفاظت کار با علاقه واقعی حمایت نمایند .
۳) برنامه های ایمنی از برنامه کار وتولید وانبارداری مجزا نیست وجزئی از آن است درنتیجه مثلاً سرپرست انبار ، مسئول برنامه ایمنی انبار نیز باید باشد ومتخصصین ومجربین امر ایمنی وبهداشت حرفه ای مشاورین اونیز به شمار می آیند .
عوامل مؤثر درتکمیل وارسال برگ درخواست سفارش مواد :
مقداری مواد که باید در انبار نگهداری شود ، به عواملی مانند مصرف روزانه ،‌مدت رسیدن سفارش به انبار ، با صرفه ترین مقدار سفارش وهزینه های نگهدرای مواد ،‌بستگی مستقیم خواهد داشت . بنابراین ،‌انباردار بایدهنگام تکمیل برگ درخواست مواد، ضمن توجه به عوامل فوق ،‌حد تجدید سفارش ،‌حداقل وحداکثر موجودی را مدنظر قرار دهد.

حد تجدید سفارش :

مقدار یا تعدادی است بین حداقل وحداکثر موجودی که به محض تقلیل موجودی به آن میزان ،‌بایدبه خرید مواد مبادرت نمود تااطمینان حاصل شود که مواد خریداری شده قبل از رسیدن موجودی به سطح حداقل ،‌به انبار خواهد رسید . حدتجدید سفارش ، به دوعامل حداکثر مقدار مصرف روزانه مواد ومدت تحویل مواد سفارش شده ،‌بستگی مستقیم دارد.
حداکثر مصرف روزانه مواد * حداکثرمدت وصول مواد = حدتجدید سفارش
مثال ۱) یک شرکت تولیدی برای ساخت محصولات خود ،‌روزانه حداکثر به ۲۰۰۰ کیلو مواد نوع الف نیاز دارد ،‌چنانچه مدت تحویل سفارش حداکثر ۳۶ روز باشد ، حدتجدید سفارش چنین محاسبه می شود :‌
کیلو ۷۲۰۰۰ = ۲۰۰۰* ۳۶ = حد تجدید سفارش

حداقل موجودی مواد:‌
حداقل موجودی مواد ،‌عبارت از تعداد یا مقداری است که باید همواره در انبار موجود باشد وحتی المقدور ،‌موجودی انبار از آن مقدار کمتر نشود . میزان حداقل موجودی مواد در واحدهای تولیدی مختلف ویا درموارد مختلف متفاوت است.
( متوسط مصرف روزانه * متوسط مدت تحویل ) ـ حدتجدید سفارش  = حداقل موجودی مواد
مثال ۲) با توجه به اطلاعات مثال ۱،‌درصورتی که حداقل مصرف روزانه ۱۴۰۰ کیلو وکمترین زمان برای تحویل سفارش ۱۴ روزباشد ، حداقل موجودی مواد به صورت زیر محاسبه می شود :  =  حداقل موجودی مواد

باصرفه ترین مقدار سفارش :‌

باصرفه ترین مقدار سفارش، عبارت از مقدار موادی است که به منظور به حداقل رساندن هزینه های سالانه مربوط به موجودیها ،‌سفارش داده می شود ؛ زیرا بسیاری از این قبیل هزینه ها به مقدار سفارش آن مواد بستگی دارد .
هزینه هربار سفارش * ۲* تعداد واحدهای موردنیاز سالانه√ = باصرفه ترین مقدار سفارش
بهای خرید هرواحد * درصد هزینه نگهداری
    تعداد موردنیاز طی دوره       = تعداد دفعات سفارش مقرون به صرفه
با صرفه ترین مقدار سفارش
مثال ۳) شرکت تولیدی عرفان ،‌سالانه به تعداد ۶۴۰۰۰ واحدماده اولیه نوع «ب» نیاز دارد که بهای خرید هر واحد آن ۱۸۰ ریال می باشد . چنانچه هزینه هربار سفارش (هزینه ثبت سفارش  ۵۰۰ ریال ،‌ هزینه گشایش اعتبار ۱۶۰۰ ریال ،  هزینه تخلیه  ۵۰۰ریال ، سایر هزینه های سفارش ۱۹۰۰ ریال ) وهزینه نگهداری ۵% باشد ، باصرفه ترین مقدار سفارش وتعداد دفعات سفارش مقرون به صرفه چنین محاسبه می شود :‌

  با صرفه ترین مقدار سفارش
   تعداد دفعات سفارش مقرون به صرفه


دفعات گردش موجودی مواد :

دفعات گردش موجودی مواد ، گویای این مطلب است که هرماده اولیه ، درطول یک دوره چند بار جایگزین می گردد. دفعات گردش موجودی مواد ، از تقسیم جمع مواد مصرف شده طی دوره بر متوسط موجودی مواد بدست می آید. حجم موادمصرف با استفاده از حواله های انبار یا گزارش مقدار مصرف مواد  که در دایرة حسابداری مواد ، تهیه شده بدست می اید ومتوسط موجودی مواد ،‌عبارت از نصف حاصلجمع موجودی مواد اولیه وپایان دوره است .
(موجودی مواد اول دوره + موجودی موادپایان دوره) /۲ = متوسط موجودی مواد
( مقدار مواد مصرف شده طی دوره ) / ( متوسط موجودی مواد ) = دفعات گردش موجودی مواد

دوره گردش موجودی مواد :

این دوره عبارت ازمدت زمانی است که مواد درانبار باقی می ماند . به عبارت دیگر ، مدت توقف مواد رادر انبار،‌ ازتاریخ ورود تا تاریخ صدور آن به تولید ،‌دوره گردش موجودی مواد گویند . دوره گردش موجودی مواد ،‌ازتقسیم روزهای سال بردفعات گردش موجودی بدست می اید . درنتیجه ،‌دوره گردش موجودی برحسب روز محاسبه می شود :‌
(۳۶۰) / ( دفعات گردش موجودی ) = دوره گردش موجودی
مثال ۴) شرکت تولیدی آرش که برای ساخت محصول ، از یک نوع ماده اولیه به نام آلفا استفاده می نماید ،‌درطول دوره مالی پنج بار اقدام به خرید این مواد اولیه نموده است . اطلاعات مقداری مربوط به خرید وموجودی اول وپایان دوره چنین است :‌
درتاریخ      ۱۲/۳          خرید          ۱۸۵۰کیلو مواد      
درتاریخ      ۵/۵          خرید          ۲۶۹۰کیلومواد      
درتاریخ      ۸/۷          خرید          ۲۴۸۰کیلومواد
درتاریخ      ۱۰/۹          خرید           ۳۴۶۰کیلو مواد
درتاریخ      ۱۲/۱۱          خرید           ۲۹۰۰کیلومواد
موجودی  اول دوره ۱۶۵۰ کیلو وموجودی مواد پایان دوره ۱۳۵۰ کیلو می‌باشد .
ضمناً طی دوره مالی ،‌جمعاً ۱۸۰ کیلو از مواد خریداری شده به فروشندگان برگشت داده شده است ،‌محاسبه مقدار مواد مصرفی ،‌دفعات گردش ودوره گردش موجودی چنین می باشد:
حل مثال ۴) با توجه با اطلاعات فوق ،‌ابتدا مقدار مواد مصرف شده طی دوره محاسبه میگردد:‌
گزارش مقدار مصرف مواد           (کیلوگرم )
موجودی مواد اول دوره                ۱۶۵۰
خرید مواد اولیه:
۱۲/۳               ۱۸۵۰کیلو
۵/۵               ۲۶۹۰کیلو
۸/۷               ۲۴۸۰کیلو
۱۰/۹               ۳۴۶۰کیلو
۱۲/۱۱               ۲۹۰۰کیلو
                         ـــــــــــ
جمع مواد خریداری شده              ۱۳۳۸۰     
کسرمی شود :‌برگشت مواد          (۱۸۰)
خرید خالص مواد                                    ۱۳۲۰۰
                                             ــــــــ
مقدار مواد  حاضر به مصرف                          ۱۴۸۵۰
کسرمی شود : موجودی موادپایان دوره                 (۱۳۵۰)
                                        ـــــــــ     
مقدار مواد مصرف شده                          ۱۳۵۰۰
                                        ــــــــــ     
پس از محاسبه مقدار مواد مصرفی ، ابتدا دفعات گردش ،‌سپس دوره گردش موجودی مواد محاسبه می شود :‌
روز    دوره گردش موجودی
            دفعات گردش موجودی


حداکثر موجودی مواد:‌

به مقدار موادی اطلاق می شود که اگر بیش  از آن در انبار وجودداشته باشد ،‌خساراتی از بابت راکدماندن سرمایه ،‌ ناباب شدن مواد ،‌خطر تغییر مشخصات فنی مواد ، متوجه مؤسسه می گردد.
(حداقل کل مصرف مواد *حداقل مدت وصول مواد )-باصرفه ترین مقدار سفارش + حدتجدید سفارش = حداکثر موجودی مواد                     
مثال ۵)  اطلاعات بدست آمده درمورد ماده اولیه «الف » از تولیدی امیر عبارتند از :
مدت وصول بین (۳۰ـ۱۳) روز
مصرف روزانه بین ( ۲۸۰ـ ۲۰۰) واحد
با صرفه ترین مقدار سفارش ۵۰۰۰ واحد
حدتجدید سفارش ۶۰۰۰ واحد
مطلوبست : محاسبه حداکثر موجودی ماده الف ؟‌
واحد ۸۴۰۰= ۲۶۰۰- ۱۱۰۰۰= ( ۲۰۰*۱۳) –۵۰۰۰+۶۰۰۰= حداکثر موجودی ماده الف

کسری واضافات انبار :

عبارتست از اختلاف موجودی واقعی انبار با اسناد ومدارک ،‌کارت انبار وکارت حساب مواد در تاریخی معین .
به عبارت دیگرهرگاه موجودی واقعی مواد کمتر از مانده کارتهای مواد باشد ،‌کسری انبار و زمانی  که موجودی  واقعی مواد بیشتر از مانده کارتهای مواد باشد ،‌اضافات انبار وجود خواهد داشت .  از از آنجا که کارت انبار ، معرف مقدار واقعی موجودی هرماده اولیه در انبار است ،‌مغایرت مانده کارت حساب موادیا دفتر معین مواد با مانده کارت انبار نشان دهنده کسری یا اضافه موجودی انبار ،‌مربوط به هریک از اقلام مواد اولیه می باشد ، کسری یا اضافات انبار ،‌دلایل گوناگونی دارد که به بعضی از علل آن اشاره می شود :
۱) اشاره در ثبت مقدار مواد وارده یا صادره در کارت انبار
۲) اشتباه در ثبت قبضها وحواله های انبار  درکارت حساب مواد به وسیله دایره حسابداری
۳) عدم ثبت بعضی از حواله های انبار توسط دایره حسابداری به علت نرسیدن آنها به دایرة مذکور .
۴) جذب رطوبت که موجب افزایش وزن برخی از مواد موجود در انبار می گردد.
۵) تبخیر وشکستگی که سبب کسری انبار می شود .
۶) تقسیم قطعه بزرگ به قطعات کوچک.
معمولاً درپایان دوره مالی ،‌پس از خاتمه انبارگردانی وتطبیق موجودی واقعی انبار باکارتهای مواد،  چنانچه کسری یا اضافه موجودی انبار قابل ملاحظه نباشد ،‌مانده کارتها اصلاح میشود .
ولی اگر  کسری یا اضافی موجودی انبار قابل توجه باشد ،‌ابتدا باید بررسی های لازم نسبت به علل آن بعمل آید ،‌سپس با اصلاح کارتها وتطبیق مانده آنها با موجودی واقعی انبار ،‌آرتیکلهای اصلاحی در دفاتر ثبت گردد. اصلاح ماندة‌کارتها به این منظور انجام می شود که ماندة کارتها با موجودی واقعی مواد برابر گردد.

درصورت وجود کسری انبار ،‌معادل مبلغ کسری ،‌حساب کسری واضافات انبار ،‌بدهکار و حساب کنترل مواد ،بستانکار می گردد.
حساب کسری یا اضافات انبار ***
                   حساب کنترل مواد ***

درصورت وجود اضافی انبار معادل مبلغ اضافات ، حساب کنترل مواد وبدهکار وحساب کسری واضافات  انبار بستانکار می گردد.
حساب کنترل مواد ***
          حساب کسری واضافات انبار ***

برای بستن حساب کسری واضافات انبار روشهای متعددی وجود دارد . یکی از این روشها بستن حساب فوق الذکر به خلاصه حساب سود وزیان می باشد .

اثر حساب کسری واضافات انبار دارای  مانده بدهکار باشد،‌برای بستن آن  ، حساب خلاصه سودوزیان ،‌ بدهکار وحساب کسری واضافات انبار ، بستانکار می گردد.
حساب خلاصه سود وزیان ***
     حساب کسری واضافات انبار***

اگر حساب کسری واضافات انبار دارای مانده بستانکار باشد، برای بستن آن ، حساب کسری واضافات انبار بدهکار وحساب خلاصه سودوزیان بستانکار می گردد.
حساب کسری واضافات انبار ***
           حساب خلاصه سودوزیان ***

نحوه ثبت موادخریداری  شده :

ثبت موادخریداری شده ،‌به یکی از دوصورت زیر انجام می شود :

۱)اگر زمانی ثبت ، مبلغ واقعی هزینه های مربوط به تهیه وتحصیل مواد خریداری شده مشخص باشد ، دراین صورت ،‌ابتدا هزینه های انجام شده را به خرید مواد اضافه می نمایند تا بهای تمام شده مواد خریداری شده بدست آید.  سپس آرتیکل مربوط به خرید مواد در دفتر روزنامه چنین ثبت می شود :
حساب کنترل مواد ***
          صندوق(بانک ،‌ بستانکاران ،‌اسناد پرداختنی ) ***

۲)معمولاً بسیاری از هزینه های واقعی مربوط به خرید مواد ،‌تا زمان تحویل آن به انبار مشخص نمی شود .
به همین دلیل ،‌درابتدای هر دوره مالی با توجه به تجربیات سالهای گذشته وبا درنظر گرفتن تغییرات احتمالی درنرخهای عوامل هزینه مربوط به تهیه مواد ،‌یک نرخ برای تمام هزینه های تهیه وتحصیل  مواد بر آورده می شود که اصطلاحاً به نرخ پیش بینی هزینه های تحصیل       مواد موسوم است . محاسبة این نرخ‌م به عوامل متعددی بستگی دارد . این نرخ ملاک محاسبه هزینه های مربوط به خرید مواد قرار می گیرد . بنابراین ،‌درطول دوره مالی هربا ر که موادخریداری می شود ، هزینه های تهیه وتحصیل آن پس از کسر تخفیفات خریدبه بهای خرید اضافه می گردد. نیتجتاً ، با استفاده از اصل بهای  تمام شده ،‌موادی که به انبار وارد می شود شامل کلیه هزینه ها تازمان تحویل خواهد بود .

با توجه به مطالب فوق ، حسابی تحت عنوان حساب پیش بینی هزینه های تهیه وتحصیل مواد ، در دفتر کل درنظر گرفته می شود تاکلیه  هزینه های برآورد شده برای تهیه وتحصیل مواد با نرخ از پیش تعیین شده ،‌به بستانکار این حساب منظور گردد.  آرتیکل  مربوط به خرید مواد با توجه به هزینه های برآورد شده به صورت زیر است :‌
حساب کنترل مواد       *** 
               صندوق (بانک ،‌بستانکاران ،‌اسناد پرداختنی )    ***
          حساب پیش بینی هزینه های تهیه وتحصیل مواد    ***

پس از دریافت اسناد هزینه های واقعی انجام شده مربوط به تهیه مواداولیه ،‌حساب کنترل هزینه  تهیه مواد دردفتر کل وحساب هریک از هزینه ها به طور جداگانه در دفتر معین هزینه ،‌بدهکار و حسابهایی نظیر بستانکاران ،‌صندوق ، بانک ویا اسناد پرداختنی ،‌بستانکار می گردد. 
                                                  
                                                              بد                             بس
حساب کنترل هزینه تهیه مواد                     ***               
هزینه حمل مواد                                        **
هزینه بیمه مواد                                        **     
هزینه حقوق وعوارض گمرکی                      **
حساب بانک (صندوق ،‌بستانکاران ،‌اسناد پرداختنی )                     ***

درپایان دوره مالی ،‌برای بستن  حسابهای کنترل وپیش بینین هزینه های مربوط به تهیه مواد ،‌حساب پیش بینی هزینه تهیه مواد، بدهکار و حساب کنترل هزینه تهیه مواد ، بستانکار می گردد. چنانچه اختلافی بین مانده این دوحساب وجود داشته باشد ،‌اختلاف به حساب تعدیل هزینه های تهیه مواد بدهکار یا بستانکار می گردد.
حساب پیش بینی هزینه های تهیه مواد ***
حساب تعدیل هزینه های تهیه مواد     ***                    
             حساب کنترل هزینه های تهیه مواد  ***

مانده حساب تعدیل هزینه های تهیه مواد، نشان دهنده اضافه یا کسر هزینه های پیش بینی شده با هزینه های واقعی تهیه وتحصیل مواد خواهد بود که نهایتاً بین بهای تمام شده کالای فروش رفته وموجودیهای پایان دوره تسهیم می گردد.

نحوه ثبت مواد صادره از انبار:

زمانی که قسمتهای مختلف تولید ،‌برای ساخت محصول نیاز به مواد داشته باشند با تکیمل فرم درخواست مواد وسایر تشریفات مربوط ،‌آن را از انبار دریافت می دارند ، حسابداری مواد،‌بهای موادصادره را با توجه به یکی از روشهای ارزیابی محاسبه می کند وبه صورت زیر ثبت می نماید:
حساب کنترل کالای درجریان ساخت  ***
                                         حساب کنترل مواد  ***

نحوه ثبت مواد برگشتی به انبار :

مواد برگشتی به انبار ،‌با همان نرخی که به تولیدصادر شده بود به انبار برگشت می شود وبه منزله یک وارده خواهد بود . ولی چون ممکن است با موادخریداری شده اشتباه شو د،‌اکثر حسابداران ، مواد برگشتی به انبار را در ستون صادره ،‌کارت حساب مواد با رنگ قرمز ی یا باعلامتی مشخص ثبت می کنند . سپس تعداد آن را به تعداد موجودی ومبلغ آن را به مبلغ موجودی مواد ،‌اضافه می نمایند .
حساب کنترل مواد ***
     حساب کنترل کالای درجریان ساخت ***